Yapılarda Sorun Oluşturan Etkenler

Yapılarda Sorun Oluşturan Etkenler


Güneş

- güneş, yapıları çevreleyen atmosferdeki enerjinin doğal kaynağıdır.
- mevsim ve gece-gündüz değişimlerinde bu enerj düzeyi farklılık gösterir.

bu enerji düzeyi;

-binanın güneşe göre açısal konumuna
-binanın yönüne
-bulundugu coğrafi enleme bağlıdır.

güneş ışınları;

-görünür ışınlarından kısa dalga boyuna sahip ışınlar mor
-uzun dalga boyuna sahip ışınlar kırmızı

daha kısa dalga boyunda olup gözle görülmeyenleri
- mor ötesi (ultraviole - UV)

daha uzun dalga boyuna sahip olanları
- kızıl ötesi (infrared-IR / enfraruj)

Mor ötesi (Ultraviole-UV)

sorun:

Uv ışınlar, yapı malzemelerinin özellikle organik olanlarında önemli ayrışma ve çözülmelere neden olur.

mor ötesi ışınların malzemeler üzerindeki etkisi

- selüloz esaslı doğal malzemelerde selülozu bozarak karbonu ayrıştırmakta, rengin kararması, yüzeysel parçalanmalar ve mekanik dirençlerin düşmesi
- taşlarda ayrışabilir pigmentlerin renk değiştirmesi
- dış cephe boyalarında boyanın bağlayıcı bölümünü oluşturan film yapıcı maddeyi ayrıştırarak boyanın eskimesi ve renginin solması
- değişik plastik malzemelerin renklerinin bozulması, malzemenin çatlaması ve çözülmesi
- perde ve güneşliklerin renklerinin solması, eskiyip parçalanması vb

önlem:

üretim aşamasında, UV ışınlarına karşı dayanıklılıgın artırılması için bu tür malzemelerin bileşimlerine UV stabilizatörleri olarak bilinen katkı maddeleri katılmalıdır.
renkli bir yapı malzemesinin UV ışınlarına karşı dayanıklılıgı TS 202'ye göre saptanmaktadır.


Kızılötesi (Infrared-IR)

sorun:
- kızılötesi ışınlar ısı enerjisi taşıyan ışınlardır.
- atmosferin alt seviyelerinde ve yansıdığı yüzeylerde ortamın sıcaklıgını yükseltir.
- bina yüzeyine doğrudan ve yansıyarak gelen bu ışınlar, aynı etkiyi yapı dış kabuğunu oluşturan malzemelerde de gösterir. bunun doğal sonucu olarak da yapı dış kabuğunun sıcaklık artar ve kabuk genleşir.

önlem:

- taşıyıcı sistemde genleşme derzi düzenlenmeli,
- yapı elemanları, bileşenleri ve malzemelerinde genleşme derzleri düzenlenmeli,
- iki malzemeyi birlikte uygularken genleşme katsayılarının eşit olmasına dikkat edilmeli. örneğin: beton ve ahşabın genleşme katsayıları farklı oldugundan beraber çalıştırılamaz. beton ve çeliğin ise genleşme katsayıları birbirine yakındır.

ISI

- sıcaklık, bir isimdeki moleküler hareketin artmasıyla yükselen skaler bir büyüklüktür.
- ısı ise, bir enerji türüdür. (joule, kalori, vb)

ısı geçişi

ısı enerjisinin sıcaklıkları farklı iki ortam arasında birinden diğerine geçişi,
- ısı iletimi (kondüksiyon)
- ısı taşınımı (konveksiyon)
- ısı ışınımı (radyasyon)


Isı iletimi (kondüksiyon)

- özellikle katı cisimlerde veya hareket etmeyen sıvı veya gaz akışkanlarda ısı enerjisinin geçiş şeklidir.
- erneji, cismi oluşturan moleküllerin titreşimi sonucu bir molekülden diğerine aktarılarak yayılır.
- metaller gibi serbest elektron içeren cisimlerde özellikle serbest elektronlar ısı iletimine önemli ölçüde yardımcı olurlar.
- cismin gözeneklilik, boşluk içerme gibi düzensiz bünye yapısına ilişkin özellikler ısı iletimi açısından olumsuz bir ortam oluşturur ve cisim ısıyı daha az iletir hale gelir.


Isı taşınımı (konveksiyon)

- molekülleri serbestçe hareket eden sıvı veya gaz (hava) gibi molekül ağırlıkları düşük akışkanlıklarda, sıcak moleküllerin soğuk moleküllerle yer değiştirmeleri sonucu oluşan ısısal geçirimlilik olayıdır.
örneğin, kış mevsiminde bir hacmin penceresi önündeki hava bu şekilde soguyarak aşağı iner, bu olayı önlemek için pencerelerde çift cam kullanılmaktadır.


Isı ışınımı (radyasyon)

- ısı enerjisinin, ışınım yolu ile herhangi bir ara taşıyıcıya gereksinim göstermeden, elektromanyetik dalgalar şeklinde oluşan ve malzemeye geçiş sağlayan ısısal iletim şeklidir.
- bu yayınım çevredeki nesnelerden tümüyle bağımsızdır ve bu ısı ışınımının taşınabilmesi için herhangi bir taşıyıcı ortama gerek yoktur.
- bilindiği gibi, dünya'ya 150 milyon km uzaklıkta bulunan güneş'ten yayılan ısı ışınımı dünya ile güneş arasında herhangi bir ortam olmaksızın dünya'ya ulaşıp onu ısıtabilir. bunun gibi sıcaklıgı yüksek cisimlerden daha düşük sıcaklıktaki cisimlere doğru bir ısı ışınımı oluşur.
- ısı ışınımında ayrıca, siyah cisim kavramından da bahsedilmesi yerinde olur. bu kavrama göre siyah cisim kendisine gelen görünür veya görünmez bütün ışınımları emer.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder